Unapređenje interesovanja i talenta za matematiku

Unapređenje interesovanja i talenta za matematiku kroz takmičenja

Kao što su zabilježile različite studije poput Međunarodnog istraživanja trendova iz matematike i prirodnih nauka (TIMSS) ili Međunarodnog programa procjene učeničkih postignuća (PISA), značajna većina učenika se suočava sa poteškoćama u učenju matematike. Pored programa stručnog usavršavanja nastavnika koji imaju za cilj unapređenje obrazovnih kompetencija nastavnika u oblasti matematike, ostala sredstva koja pomažu da se suočimo sa ovim nepovoljnim stanjem uključuju ciljane promjene nastavnog plana i programa za predmet matematike, kao i vannastavne aktivnosti za učenike. 

Ova zajednička izjava ističe specifičan instrument vannastavnih aktivnosti, a to su takmičenja iz matematike. Ona mogu da obezbijede bogat potencijal za promovisanje matematički nadarenih učenika i da zainteresuju učenike za matematiku. U ovoj izjavi fokusiramo se na takmičenja, ali treba naglasiti da se od takmičenja ne može očekivati da sama po sebi pomognu da se situacija unaprijedi. Međutim, takmičenja se mogu posmatrati kao jedna od važnih karika. 

Među brojnim nacionalnim inicijativama koje uključuju matematička takmičenja, dvije istaknute međunarodne inicijative navodimo kao primjere u ovom dopisu: prva od njih je „Matematička olimpijada“ čiji je vrhunac dobro poznata Međunarodna matematička olimpijada (IMO), međunarodno takmičenje u kojem učestvuje više od 100 zemalja. Ovo takmičenje, koje se organizuje jednom godišnje, a u modernom obliku datira još od 1959. godine. Predviđeno je za posebno talentovane učenike koji se suočavaju sa novim oblicima nestandardnih matematičkih zadataka. S druge strane, takođe ističemo i „Kengur bez granica“, popularno međunarodno takmičenje iz matematike, koje se održava u više od 80 zemalja. Cilj ovog takmičenja je da se što veći broj učenika zainteresuje za matematiku i na taj način generalno doprinese unapređenju znanja iz oblasti matematike kod učenika. 

Uopšteno govoreći, takmičenja iz matematike mogu poslužiti kao odličan podsticaj za razvijanje sistemskog i logičkog razmišljanja, kao i za upoznavanje učenika sa osnovnim konceptima rješavanja problema. 

Sljedeće četiri karakteristike ističu prednosti učešća na takmičenjima: 

• Motivacija – Za mnoge učesnike, interesovanje za predmet matematika izazvano zabavnim angažovanjem u kontekstu takmičenja prilično se lako pretvara u dublju interakciju sa NTIUMP predmetima (nauka, tehnologija, inženjering, umjetnost, matematika, preduzetništvo). 

• Otkrivanje talenata – Za mnoge buduće naučnike, rano uključivanje i uspjeh na takmičenjima iz matematike predstavlja prvi korak ka profesionalnoj karijeri u ovoj oblasti. Budući inovatori i stvaraoci su oni koji su sposobni da rješavaju nove nestandardne zadatke, a ne samo da ponavljaju poznate matematičke procese.

• Preciznost – Pažljivo rješavanje problema pokazuje važnost kritičkog razmišljanja o sebi i preciznosti u kreativnim procesima koji vode do odgovora. Ovaj aspekt mnogo je jasniji u kontekstu takmičenja nego što je to često slučaj u učionici. 

• Interakcija – Komunikacija je ponekad važnija od znanja. Učesnici grupnih takmičenja motivisani su da o svojim idejama i rezultatima razgovaraju sa svojim vršnjacima. Ovo pospješuje društvenu interakciju i korisnu razmjenu ideja.